Перспективы применения Bacillus amyloliquefaciens в биоконтроле, метаболической инженерии и экспрессии белка (обзор)

Обложка

Цитировать

Полный текст

Открытый доступ Открытый доступ
Доступ закрыт Доступ предоставлен
Доступ закрыт Доступ платный или только для подписчиков

Аннотация

В обзоре представлена характеристика, состав метаболитов и биотехнологические свойства Bacillus amyloliquefaciens. Обзор содержит описание генетических инструментов и метаболических возможностей B. amyloliquefaciens, подчеркивая при этом потенциал бактерий в качестве базовых клеток для метаболической инженерии и экспрессии белка. Обсуждается роль бактерий в производстве химических веществ, ферментов и других промышленных биопродуктов, а также их применение для борьбы с патогенными бактериями и укрепления здоровья кишечника. В сельском хозяйстве B. amyloliquefaciens продемонстрировали потенциал в качестве биоудобрения, средства биоконтроля с антифунгальными, антибактериальными и противовирусными свойствами. Несмотря на многочисленные потенциальные области применения, B. amyloliquefaciens остаются недостаточно изученными. В обзоре подчеркивается необходимость дальнейших исследований и разработки передовых инженерных методов и технологий генетического редактирования специально для B. amyloliquefaciens, что в конечном итоге позволит полностью раскрыть потенциал их применения как в исследованиях, так и промышленности.

Полный текст

Доступ закрыт

Об авторах

Ю. В. Батаева

Российский государственный аграрный университет — МСХА имени К.А. Тимирязева

Автор, ответственный за переписку.
Email: aveatab@mail.ru

Department of Biotechnology

Россия, Москва, 127434

В. Д. Похиленко

Государственный научный центр прикладной микробиологии и биотехнологии Роспотребнадзора

Email: aveatab@mail.ru
Россия, Оболенск, Московская область, 142279

И. А. Дунайцев

Государственный научный центр прикладной микробиологии и биотехнологии Роспотребнадзора

Email: aveatab@mail.ru
Россия, Оболенск, Московская область, 142279

А. Р. Текутов

Государственный научный центр прикладной микробиологии и биотехнологии Роспотребнадзора

Email: aveatab@mail.ru
Россия, Оболенск, Московская область, 142279

Т. А. Калмантаев

Государственный научный центр прикладной микробиологии и биотехнологии Роспотребнадзора

Email: aveatab@mail.ru
Россия, Оболенск, Московская область, 142279

Список литературы

  1. Cotter P.D., Ross R.P., Hill C. // Nat. Rev. Microbiol. 2013. V. 11. P. 95–105.
  2. Gabrielsen C., Brede D.A., Nes I.F., Diep D.B. // Appl. Environ. Microbiol. 2014. V. 80. № 22.Р. 6854–6862. https://doi.org/10.1128/AEM.02284-14
  3. Field D., Cotter P.D., Hill C., Ross R.P. // Front. Microbiol. 2015. V. 6. P. 1363. https://doi.org/10.3389/fmicb.2015.01363
  4. Caulier S., Nannan C., Gillis A., Licciardi F., Bragard C., Mahillon J. // Front. Microbiol. 2019. V. 10. P. 302. https://doi.org/10.3389/fmicb.2019.00302
  5. Wang Y., Zhu X., Bie X., Lu F., Zhang C., Yao S. et al. // LWT–Food Science and Technology. 2014. V. 56. № 2. P. 502–507. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2013.11.041
  6. Cladera-Olivera F., Caron G.R., Brandelli A. // Lett. Appl.Microbiol. 2004. V. 38. № 4. Р. 251–256. https://doi.org/10.1111/j.1472-765X.2004.01478.x
  7. Лаптев Г.Ю., Йылдырым Е.А., Дуняшев Т.П., Ильина Л.А., Тюрина Д.Г., Филиппова В.А. и др. // Сельскохоз. биология. 2020. Т. 55. № 4. С. 816–829. https://doi.org/10.15389/agrobiology.2020.4.816rus
  8. Черепанова Е.А., Галяутдинов И.В., Бурханова Г.Ф., Максимов И.В. // Прикл. биохимия и микробиология. 2021. Т. 57. № 5. С. 496–503. https://doi.org/10.31857/S0555109921050032
  9. Cherif A., Chehimi S., Limem F., Hansen B.M., Hendriksen N.B., Daffonchio D. et al. // J. Appl. Microbiol. 2003. V. 95. № 5. Р. 990–1000. https://doi.org/10.1046/j.1365-2672.2003.02089.x
  10. Stein T. // Mol. Microbiol. 2005. V. 56. № 4. P. 845–857. https://doi.org/10.1111/j.1365-2958.2005.04587.x
  11. Pattnaik P., Glover S., Batish V.K. // Microbiol. Res. 2005. V. 160. P. 213–218.
  12. Aunpad R., Na-Bangchang K. // Curr. Microbiol. 2007. T. 55. № 4. Р. 308–313. https://doi.org/10.1007/s00284-006-0632-2
  13. Hammami R., Fernandez B., Lacroix C., Fliss I. // Cell. Mol. Life Sci. 2013. V. 70. № 16. Р. 2947–2967. https://doi.org/10.1007/s00018-012-1202-3
  14. Stoica R.M., Moscovici M., Tomulescu C., Cășărică A., Băbeanu N., Popa O. et al. // Romanian Biotech. Letters. 2019. V. 24. № 6. P. 1111–1119. https://doi.org/10.25083/rbl/24.6/1111.1119
  15. Sumi C.D., Yang B.W., Yeo In-Cheol, Hahm Y.T. // Canadian J. Microbiol. 2015. V. 61. № 2. P. 93–103. https://doi.org/10.1139/cjm-2014-0613
  16. Похиленко В.Д., Герасимов В.Н., Жиглецова С.К., Калмантаев Т.А., Чукина И.А., Миронова Р.И. и др. // Микробиология. 2023. Т. 92. № 6. С. 631–636. https://doi.org/10.31857/S0026365623600098
  17. Raheem N., Straus S.K. // Front. Microbiol. 2019. V. 10, Art. 2866. https://doi.org/10.3389/fmicb.2019.02866
  18. Moravej H., Moravej Z., Yazdanparast M., Heiat M., Mirhosseini A., Moosazadeh Moghaddam M. et al. // Microbial Drug Resistance. 2018. V. 24. № 6. Р. 747–767. https://doi.org/10.1089/mdr.2017.0392
  19. Rotem S., Mor A. // Biochim. Biophys. Acta. 2009. V. 1788. № 8. С. 1582-1592. https://doi.org/10.1016/j.bbamem.2008.10.020
  20. Jack R.W., Tagg J.R., Ray B. // Microbiol Rev. 1995. V. 59. № 2. Р. 171–200. https://doi.org/10.1128/mr.59.2.171-200.1995
  21. Zakataeva N.P., Nikitina O.V., Gronskiy S.V., Romanenkov D.V., Livshits V.A. // Appl. Microbiol. Biotechnol. 2010. V. 85. P. 1201–1209.
  22. Yang L., Wang H., Lv Y., Bai Y., Luo H., Shi P. et al. // J. Agric. Food Chem. 2016. V. 64. P. 78–84.
  23. Feng J., Gu Y., Quan Y., Cao M., Gao W., Zhang W. et al. // Metab. Eng. 2015. V. 32. P. 106–115.
  24. Prajapati V.S., Ray S., Narayan J., Joshi C.C., Patel K.C., Trivedi U.B. et al. // Biotech. 2017. V. 7. P. 372. https://doi.org/10.1007/s13205-017-1005-1
  25. Prajapati V.S., Trivedi U.B., Patel K.C. // Biotech. 2015. V. 5. P. 211–220. https://doi.org/10.1007/s13205-014-0213-1
  26. Geraldi A., Famunghui M., Abigail M., Siona Saragih C.F., Febitania D., Elmarthenez H. et al. // BIO Integration. 2022. V. 3. № 3. Р. 132–137. https://doi.org/10.15212/bioi-2022-0005
  27. Kaspar F., Neubauer P., Gimpel M. // J. Natural Products. 2019. V. 82. № 7. P. 2038–2053. https://doi.org/10.1021/acs.jnatprod.9b00110, PubMed: 31287310
  28. Bataeva Yu., Magzanova D., Baimukhambetova A., Grigorian L., Vilkova D. // International Scientific Forum Caspian 2021: Ways of Sustainable Development. 2022. V. 2. P. 006. EDN QVCLVB https://doi.org/10.56199/dpcsebm.momz3523
  29. Palma L., Munoz D., Berry C., Murillo J., de Escudero I.R., Caballero P. // Toxins. 2014. V. 6. P. 3144–3156. https://doi.org/10.3390/toxins6113144
  30. Rashid M.H., Khan A., Hossain M.T., Chung Y.R. // Front. Plant Sci. 2017. V. 8. P. 211. https://doi.org/10.3389/fpls.2017.00211
  31. Abdalla O.A., Bibi S., Zhang S. // Plant Protection. 2017. V. 50. № 11–12. P. 584–597.
  32. Zalila-Kolsi I., Ben-Mahmoud A., Al-Barazie R. // Microorganisms. 2023. V. 11. Art. 2215. https://doi.org/10.3390/microorganisms11092215
  33. Bizani D., Dominguez A.P.M., Brandelli A. // Lett. Appl. Microbiol. 2005. V. 41. № 3. Р. 269–273. https://doi.org/10.1111/j.1472-765X.2005.01748.x
  34. Xie J., Zhang R., Shang C., Guo Y. // African J. Biotechnol. 2009. V. 8. P. 5611–5619.
  35. Lin C., Tsai C.H., Chen P.Y., Wu C.Y., Chang Y.L., Yang Y.L. et al. // PLOS ONE. 2018. V. 13. № 4. Art. e0196520. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0196520
  36. Xie Y.D., Peng Q.J., Ji Y.Y., Xie A.L., Yang L., Mu S.Z. et al. // Front. Microbiol. 2021. V. 12. Art. 645484. https://doi.org/10.3389/fmicb.2021.645484А
  37. Cai D., Rao Y., Zhan Y., Wang Q., Chen S. // Microbiology. 2019. V. 126. P. 1632–1642. https://doi.org/10.1111/jam.14192
  38. Oren A., Garrity G.M. // Int. J. Syst. Evol. Microbiol. 2021. V. 71. Art. 005056. https://doi.org/10.1099/ijsem.0.005056
  39. Gibbons N.E., Murray R.G.E. // Int. J. Syst Bacteriol. 1978. V. 28. P. 1–6.
  40. Fukumoto J. // Nogeikagaku Kaishi. 1943. V. 19. P. 487–503.
  41. Priest F.G., Goodfellow M., Shute L.A., Berkeley R.C.W. // Int. J. Syst. Bacteriol. 1987.V. 37. № 1. P. 69–71.
  42. Ngalimat M.S., Yahaya R.S.R., Baharudin M.M.A.-a., Yaminudin S.M., Karim M., Ahmad S.A. et al. // Microorganisms. 2021. V. 9. Art. 614. https://doi.org/10.3390/ microorganisms9030614
  43. Su Y.T., Liu C., Long Z., Ren H., Guo X.H. // Probiotics Antimicrob. Proteins. 2019. V. 11. P. 921–930.
  44. Zalila-Kolsi I., Kessentini S., Tounsi S., Jamoussi K. // Microorganisms. 2022. V. 10. Art. 830. https://doi.org/10.3390/microorganisms10040830
  45. Ye M., Sun L., Yang R., Wang Z., Qi K. // R. Soc. Open Sci. 2017. V. 4. Art. 171012. https://doi.org/10.1098/rsos.171012
  46. Gamez R.M., Rodríguez F., Bernal J.F., Agarwala R., Landsman D., Mariño-Ramírez L. // Genome Announc. 2015. V. 3. № 6. Art. 01391-15. https://doi.org/10.1128/genomeA.01391-15
  47. Sevugapperumal N., Prajapati V.S., Murugavel V., Perumal R. // Front. Genet. 2021. V. 12. Art. 704165. https://doi.org/10.3389/fgene.2021.704165
  48. Chung S., Kong H., Buyer J.S., Lakshman D.K., Lydon J., Kim S.D. et al. // Appl. Microbiol. Biotechnol. 2008. V. 80. P. 115–123. https://doi.org/10.1007/s00253-008-1520-4
  49. Mora I., Cabrefiga J., Montesinos E. // Int. Microbiol. 2011. V. 14. P. 213–223. https://doi.org/10.2436/20.1501.01.151
  50. Rückert C., Blom J., Chen X., Reva O., Borriss R. // J. Biotechnol. 2011. V. 155. P. 78–85. https://doi.org/10.1016/j.jbiotec.2011.01.006
  51. Chen X.H., Koumoutsi A., Scholz R., Eisenreich A., Schneider K., Heinemeyer Morgenstern B. et al. // Nat. Biotechnol. 2007. V. 25. P. 1007–1014. https://doi.org/10.1038/nbt1325
  52. Hao K., He P., Blom J., Rueckert C., Mao Z., Wu Y. et al. // J. Bacteriol. 2012. V. 194. P. 3264–3265. https://doi.org/10.1128/JB.00545-12
  53. Blom J., Rueckert C., Niu B., Wang Q., Borriss R. // J. Bacteriol. 2012. V. 194. P. 1845–1846. https://doi.org/10.1128/JB.06762-11
  54. Zhao X., de Jong A., Zhou Z., Kuipers O.P. // Genome Announc. 2015. V. 3. № 2. Art. e00098-15. 10.1128/genomeA.00098-15' target='_blank'>http://doi: 10.1128/genomeA.00098-15.
  55. Pinto C., Sousa S., Froufe H., Egas C., Clement C., Fontaine F. et al. // Stand. Genomic Sci. 2018. V. 13. Art. 30. https://doi.org/10.1186/s40793-018-0327-x
  56. Zhao X., Zhou Z.J., Han Y., Wang Z.Z., Fan J., Xiao H.Z. // Microbiol. Res. 2013. V. 168. № 9. P. 598–606.
  57. Abriouel H., Franz C.M., Ben Omar N., Gálvez A. // FEMS Microbiol. Rev. 2011. V. 35. № 1. P. 201–232. https://doi.org/10.1111/j.1574-6976.2010.00244.x
  58. Hoch A.J., Losick R., Sonenshein A.L. // Am. Soc. Microbiol. 1993. P. 3–16.
  59. Slepecky R., Hemphill E. // The Prokaryotes. 2006. V. 4. P. 530–562.
  60. Riley M.A., Wertz J.E. // Ann. Rev. Microbiol. 2002. V. 56. P. 117–137.
  61. Wang T., Liang Y., Wu M., Chen Z., Lin J., Yang L. // Chin. J. Chem. Eng.. 2015. V. 23. № 4. P. 744–754. https://doi.org/10.1016/j.cjche.2014.05.020
  62. Vijayalakshmi K., Premalatha A., Suseela R. // Int. J. Pharm. Pharm. Sci. 2011. V. 3. P. 243–249.
  63. Jung S., Woo C., Fugaban J.I.I., Vazquez Bucheli J.E., Holzapfel W.H., Todorov S.D. // Probiotics Antimicrob. Proteins. 2021. V. 13. P. 1195–1212. https://doi.org/10.1007/s12602-021-09772-w
  64. Gao L., She M., Shi J., Cai D., Wang D., Xiong M. et al. // Front. Bioeng. Biotechnol. 2022. V. 10. Art. 974460.
  65. Fahim S. // Int. J. Chem. Tech. Research. 2017. V. 10. № 6. P. 1096–1103.
  66. Патент Россия. 2012. № 2455352 С1.
  67. Jenssen H., Hamill P., Hancock R.E. // Clinic. Microbiology Reviews. 2006. V. 19. № 3. P. 491–511. https://doi.org/10.1128/CMR.00056-05
  68. Sang Y., Blecha F. // Anim. Health Res. Rev. 2008. V. 9. № 2. Р. 227–235. https://doi.org/10.1017/S1466252308001497
  69. Donadio S., Maffioli S., Monciardini P., Sosio M., Jabes D. // J. Antibiotics. 2010. V. 63. № 8. P. 423–430. https://doi.org/10.1038/ja.2010.62
  70. Brogden N.K., Brogden K.A. // Int. J. Antimicrob. Agents. 2011. V. 38. № 3. P. 217–225. https://doi.org/10.1016/j.ijantimicag.2011.05.004
  71. Jeyakumar J.M.J., Zhang M. // Himalayan J. of Agriculture. 2022. V. 3. Iss 1. P. 6–14. https://doi.org/10.47310/Hja.2022.v03i01.002
  72. Bro¨tz H., Bierbaum G., Leopold K., Reynolds P.E., Sahl H.G. // Antimicrob. Agents Chemother. 1998. V. 42. № 1. P. 154–160.
  73. Arguelles Arias A., Ongena M., Devreese B., Terrak M., Joris B., Fickers P. // PloS One. 2013. V 8. Iss 12. Art. e83037.
  74. Arguelles Arias A., Joris B., Fickers P. // Protein and Peptide Letters. 2014. V. 21. № 4. P. 336–340.
  75. Halimi B., Dortu C., Arguelles-Arias A., Thonart P., Joris B., Fickers P. // Probiotics Antimicrob. Prot. 2010. V. 2. P. 120–125.
  76. Makkar R.S., Cameotra S.S. // Appl. Microbiol. Biotechnol. 2002. V. 58. № 4. P. 428–434. https://doi.org/10.1007/s00253-001-0924-1
  77. Кисиль О.В., Трефилов В.С., Садыкова В.С., Зверева М.Э., Кубарева Е.А. // Прикл. биохимия и микробиология. 2023. Т. 59. № 1. С. 3–16. https://doi.org/10.31857/S0555109923010026
  78. Moldes A.B., Rodríguez-López L., Rincón-Fontán M., López-Prieto A., Vecino X., Cruz J.M. // Int. J. Mol. Sci. 2021. V. 22. № 5. Art. 2371. https://doi.org/10.3390/ijms22052371
  79. Wang S., Wang R., Zhao X., Ma G., Liu N., Zheng Y. et al. // Front. Bioeng. Biotechnol. 2022. V. 10. Art. 961535 https://doi.org/10.3389/fbioe.2022.96153592
  80. Zhang F., Huo K., Song X., Quan Y., Wang S., Zhang Z. et al. // Microb. Cell Fact. 2020. V. 19. P. 223. https://doi.org/10.1186/s12934-020-01485-z
  81. Wang Yu., Zhaoxin Lu., Xiaomei Bie., Fengxia L.V. // Eur. Food Res. Technol. 2010. V. 231. P. 189–196. https://doi.org/10.1007/s00217-010-1271-1
  82. Chen M.C., Wang J.P., Zhu Y.J., Liu B., Yang W.J., Ruan C.Q. // J. Appl Microbiol. 2019. V. 126. № 5. Р. 1519–1529. https://doi.org/10.1111/jam.14213
  83. Huang L.R., Ling X.N., Peng S.Y., Tan M.H., Yan L.Q., Liang Y.Y. et al. // World J. Microbiol. 2023. V. 39. № 8. Art. 196. https://doi.org/10.1007/s11274-023-03643-y
  84. Pertot I., Puopolo G., Hosni T., Pedrotti L., Jourdan E., Ongena M. // FEMS Microbiol. Ecol. 2013.V. 86. № 3. P. 505–512.
  85. Dang Y., Zhao F., Liu X., Fan X., Huang R., Gao W. et al. // Microb. Cell Fact. 2019. V. 18. № 1. Art. 68. https://doi.org/10.1186/s12934-019-1121-1
  86. Soussi S., Essid R., Hardouin J., Gharbi D., Elkahou S., Tabbene O. et al. // Appl. Biochem. Biotechnol. 2019. V. 187. P. 1460–1474.
  87. Alikhajeh J., Khajeh K., Ranjbar B., Naderi-Manesh H., Lin Y.H., Liu E. et al.. // Acta Crystallogr. F. Struct. Biol. Cryst. Commun. 2010. V. 66. № 2. P. 121–129.
  88. Xin Q., Chen Y., Chen Q., Wang B., Pan L. // Microb. Cell Fact. 2022. V. 21. Art. 99.
  89. Jiang C., Ye C., Liu Y., Huang K., Jiang X., Zou D. et al. // Front. Bioeng. Biotechnol. 2022. V. 10. Art 977215. https://doi.org/10.3389/fbioe.2022.977215
  90. Zhao X., Zheng H., Zhen J., Shu W., Yang S., Xu J. et al. // Int. J. Biol. Macromol. 2020. V. 165. P. 609–618.
  91. Du L., Wang J., Chen W., Chen J., Zheng Q., Fang X. et al. // Appl. Biochem. Biotechnol. 2023. V. 195. P. 451–466.
  92. Palva I. // GENE. 1982. V. 19. № 1. P. 81-87.
  93. Doan C.T., Chen C.L., Nguyen V.B., Tran T.N., Nguyen A.D., Wang S.L. // Polymers. 2021. V. 13. Art. 1483.
  94. Wells J.A., Ferrari E., Henner D.J., Estell D.A., Chen E.Y. // Nucleic Acids Res. 1983. V. 11. № 22. P. 7911–7925.
  95. Bott R., Ultsch M., Kossiakoff A., Graycar T., Katz B., Power S. // J. Biol. Chem. 1988. V. 263. № 16. P. 7895–7906.
  96. Devaraj K., Aathika S., Periyasamy K., Manickam Periyaraman P., Palaniyandi S., Subramanian S. // Nat. Prod. Res. 2019. V. 33. № 11. P. 1674–1677.
  97. Chen X.T., Ji J.B., Liu Y.C., Ye B., Zhou C.Y., Yan X. // Biotechnol. Lett. 2016. V. 38. P. 2109–2117.
  98. Duarte L.S., Barse L.Q., Dalberto P.F., da Silva W.T.S., Rodrigues R.C., Machado P. et al. // Enzyme Microb. Technol. 2020. V. 134. Art. 109468. http://dx.doi.org/10.1016/j.enzmictec.2019.109468 PMID: 32044021
  99. Gao W., He Y., Zhang F., Zhao F., Huang C., Zhang Y. et al. // Microb. Biotechnol. 2019. V. 12. P. 932–945.
  100. Gould A.R., May B.K., Elliott W.H. // J. Bacteriol. 1975. V. 122. P. 34–40.
  101. Xue M., Wu Y., Hong Y., Meng Y., Xu C., Jiang N. et al. // Front. Cell Infect. Microbiol. 2022. V. 12. Art. 1047351.
  102. Yang W. // J. Microbiol. 2019. V. 50. P. 749–757.
  103. Vehmaanpera J., Steinborn G., Hofemeister J. // J. Biotechnol. 1991. V. 19. P. 221–240.
  104. Zhao X., Xu J., Tan M., Yu Z., Yang S., Zheng H. et al. // J. Ind. Microbiol. Biotechnol. 2018. V. 45. P. 417–428.
  105. Schneider K., Chen X-H, Vater J., Franke P., Nicholson G., Rainer B. et al. // J. Nat. Prod. 2007. V. 70. № 9. P. 1417–1423. https://doi.org/10.1021/np070070k. Epub 2007 Sep 11
  106. Chen X.H., Koumoutsi A., Scholz R., Schneider K., Vater J., Süssmuth R. et al. // J. Biotechnol. 2009. V. 140. P. 27–37. https://doi.org/10.1016/j.jbiotec.2008.10.011
  107. Zhang J., Zhu B., Li X., Xu X., Li D., Zeng F. et al. // Front. Bioeng. Biotechnol. 2022. V. 10. Art. 866066. https://doi.org/10.3389/fbioe.2022.866066
  108. Herzner A.M., Dischinger J., Szekat C., Josten M., Schmitz S., Yakéléba A. et al. // PLoS ONE. 2011. V. 6. № 7. Art. e22389. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0022389
  109. Hussein W., Awad H., Fahim S. // Am. J. Microbiol. Res. 2016. V. 4. № 5. P. 153–158.
  110. Yi Y., Li Z., Song C., Kuipers O.P. // Environ. Microbiol. 2018. V. 20. № 12. P. 4245–4260.
  111. Zhang Z., He P., Cai D., Chen S. // World J. Microbiol. Biotechnol. 2022. V. 38. Art. 208. https://doi.org/10.1007/s11274-022-03390-6
  112. Fang J., Liu Y., Huan C., Xu L., Ji G., Yan Z. // J. Clean. Prod. 2020. V. 255. Art. 120248. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.120248
  113. Fira D., Dimkić I., Berić T., Lozo J., Stanković S. // J. Biotechnology. 2018. V. 285. № 1. P. 44–55.
  114. Fiedler S., Heerklotz H. // Biophys. Journal. 2015. V. 109. P. 2079–2089.
  115. Etchegaray A., de Castro Bueno C., de Melo I.S., Tsai S.M., Fiore M.F., Silva–Stenico M.E. et al. // Archiv Microbiol. 2008. V. 190. № 6. P. 611–622.
  116. Falardeau J., Wise C., Novitsky L., Avis T.J. // J. Chem. Ecol. 2013. V. 39. № 7. P. 869–878.
  117. Choudhary D.K., Johri B.N. // Microbiol. Res. 2009. V. 164. P. 493–513.
  118. Патент Россия. 2019. № 2701 500 C1.
  119. Wang R., Long Z., Liang X., Guo S., Ning N., Yang L. et al.. // Biol. Control. 2021. V. 164. Art. 104765.
  120. Кузин А.И., Кузнецова Н.И., Николаенко М.А., Азизбекян P.P. // Биотехнология. 2013. V. 5. P. 31‒39.
  121. Гагкаева Т.Ю., Гаврилова О.П., Кузин А.И., Кузнецова Н.И., Николаенко М.А., Азизбекян P.P. // Биотехнология. 2014. V. 1. P. 32‒37.
  122. Hanif A., Zhang F., Li P., Li C., Xu Y., Zubair M. et al. // Toxins (Basel). 2019. V. 11. № 5. Art. 295. https://doi.org/10.3390/toxins11050295
  123. Gong A.P., Li H.P., Yuan O.S., Song X.S., Yao W., He W.-J. et al. // PlOS One. 2015. V. 10. № 2. Art. e 0116871. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0116871
  124. Vitullo D., Di Pietro A., Romano A., Lanzotti V., Lima G. // Plant Pathol. 2012. V. 61. № 5. P. 689–699.
  125. Xu W.F., Ren H.S., Ou T., Lei T., Wei J.H., Huang C.S. et al. // Microb. Ecol. 2018. V. 3. № 1. P. 1–13.
  126. Kang B.R., Park J.S., Jung, W.J. // Microbial Pathogenesis. 2020. V. 149. Art. 104509.
  127. Hu J., Zheng M., Dang S., Shi M., Zhang J., Li Y. // Phytopathology. 2021. V. 111. № 8. P. 1338–1348.
  128. Ji S.H., Paul N.C., Deng J.X. Kim Y.S., Yun B.-S., Yu S.H. // Microbiology. 2013. V. 41. № 4. P. 234–242.
  129. Arreleda E., Jacobs R., Korsten L. // J. Appl. Microbiol. 2010. V. 108. № 2. P. 386–395.
  130. Arrebola E., Jacobs R., Korsten L. // J. Appl. Microbiol. 2010. V. 108. № 2. P. 386‒395. https://doi org/10.1111/j.1365-2672.2009.04438
  131. Yu G.Y. // Soil Biol. Biochem. 2002. V. 34. № 7. P. 955–963.
  132. Кузнецова Н.И. // Биотехнология. 2023. Т. 39. № 3. С. 3–11. https://doi.org/10.56304/S0234275823030031
  133. Alvarez F., Castro M., Principe A., Borioli G., Fischer S., Mori G. et al. // J. Appl. Microbiol. 2012. V. 112. № 1. P. 159‒174. https://doi.org/10.1111/j.1365-2672.2011.05182
  134. Li X., Zhang Y., Wei Z., Guan Z., Cai Y., Liao X. // PLoS One. 2016. V. 11. № 9. Art. e0162125. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0162125
  135. Torres-Quintero M. C., Peña-Chora G., Hernández-Velázquez V. M., Arenas-Sosa I. // Fla. Entomol. 2015. V. 98. № 2. P. 799–802. https://doi.org/10.1653/024.098.0264
  136. Lu H., Qian S., Muhammad U., Jiang X., Han J., Lu Z. // J. Appl. Microbiol. 2016. V. 121. № 6. P. 1653–1664.
  137. Yoshida S., Hiradate S., Tsukamoto T., Hatakeda K., Shirata A. // Phytopathology. 2001. V. 91. № 2. P. 181–187.
  138. Liu J., Hu X., He H., Zhang X., Guo J., Bai J. et al. // Front. Microbiol. 2022. V. 13. Art. 1025771. https://doi.org/10.3389/fmicb.2022.1025771
  139. Gao W., Liu F., Zhang W., Quan Y., Dang Y., Feng J. et al. // Microbiology Open. 2017. V. 6. Art. e00398. https://doi.org/10.1002/mbo3.398
  140. Gong Q., Zhang C., Lu F., Zhao H., Bie X., Lu Z. // Food Control. 2014. V. 36. № 1. P. 8–14.
  141. Sun J., Li W., Liu Y., Lin F., Huang Z., Lu F. et al. // J. Stored Products Research. 2018. V. 75. № 1. P. 21–28.
  142. Farzaneh M., Shi Z.-Q., Ghassempour A., Sedaghat N., Ahmadzadeh M., Mirabolfathy M. et al. // Food Control. 2012. V. 23. № 1. P. 100–106.
  143. Wu L., Wu H., Chen L., Yu X., Borriss R., Gao X. // Sci Rep. 2015. V. 5. Art. 12975. https://doi.org/10.1038/srep12975
  144. Vasaıt R., Bhamare S., Jamdhade S., Savkar Y. // Int. J. Secondary Metabolite. 2023. V. 10. № 2. P. 175–189. https://doi.org/10.21448/ijsm.1258717
  145. Lisboa M.P., Bonatto D., Bizani D., Henriques J.A.P., Brandelli A. // Int. J. Microbiol. 2006. V. 9. P. 111–118.
  146. Jetiyanon K., Fowler W.D., Kloepper J.W. // Plant Dis. 2003. V. 87. № 11. P. 1390–1394.
  147. Wang S., Wu H., Qiao, J., Ma L., Liu J., Xia Y. // J. Microbiol. Biotechnol. 2009. V. 19. № 10. P. 1250–1258.
  148. Beris D., Theologidis I., Skandalis N., Vassilakos N. // Sci. Rep. 2018. V. 8. № 1. Art. 10320. https://doi.org/10.1038/s41598-018-28677-3
  149. Desoignies N., Schramme F., Ongena M., Legreve A. // Mol. Plant Pathol. 2013. V. 14. № 4. P. 416–421.
  150. Максимов И.В., Сингх Б.П., Черепанова Е.А., Бурханова Г.Ф., Хайруллин Р.М. // Прикл. биохимия и микробиология. 2020. Т. 56. № 1. С. 19–34. https://doi.org/10.31857/S0555109920010134
  151. Lu H., Yang P., Zhong M., Bilal M., Xu H., Zhang Q. et al. // Food Science & Nutrition. 2023. V. 11. P. 2186–2196. https://doi.org/10.1002/fsn3.3094
  152. WoldemariamYohannes K., Wan Z., Yu Q., Li H., Wei X., Liu Y. et al. // J. Agric. Food Chem. 2020. V. 68. № 50. P. 14709–14727. https://doi.org/10.1021/acs.jafc.0c06396
  153. Lin L.Z., Zheng Q.W., Wei T., Zhang Z.Q., Zhao C.F., Zhong H. et al. // Front. Microbiol. 2020. V. 11. Art. 579621. https://doi.org/10.3389/fmicb.2020.579621
  154. Lee A., Cheng K.C., Liu J.R. // PloS One. 2017. V. 12. № 8. Art. e0182220. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0182220
  155. Ahmed S.T., Islam M., Mun H.S., Sim H.J., Kim Y.J., Yang C.J. // Poultry Science. 2014. V. 93. № 8. P. 1963–1971.
  156. Lei X.J., Ru Y.J., Zhang H.F. // JAPR. 2014. V. 23. № 3. P. 486–493.
  157. Патент Россия. 2017. № 2614 858.
  158. Zhou P., Chen, W., Zhu Z., Zhou K., Luo S., Hu S. et al. // Front. Cell Infect. Microbiol. 2022. V. 12. Art. 815436. https://doi.org/10.3389/fcimb.2022.815436

Дополнительные файлы

Доп. файлы
Действие
1. JATS XML
2. Рис. 1. Жизненный цикл и свойства B. amyloliquefaciens.

Скачать (319KB)

© Российская академия наук, 2025